در این مقاله قصد داریم در مورد مبانی سنگ شناسی و منشا اصلی سنگ ها و خرید سنگ و… توضیحات مختصری دهیم و همانطور که مطالعه خواهید کرد مبانی سنگ شناسی به چندین سال پیش (تاریخچه استفاده از سنگ) بازمیگردد.
بسیاری از تألیف کنندگان یونانی و رومی، آتشفشان ها، فعالیت های آتشفشانی و زمین لرزه ها را وصف می‌کردند. استاربو جغرافیدان و تاریخ دان یونانی (63 قبل از میلاد ـ 20 بعد از میلاد ) فعالیت های آتشفشانی اتنا، سوما ـ وزوو و جزایر لیپاری را وصف کرد. او آتشفشان ها را به عنوان دریچه های اطمینان محسوب می کرد که از آنها مواد سیال بیرون می آید.
در قرن هیجدهم اولین گفت و گوها و مباحثات تند و شدید درمورد ماهیت و سرچشمه سنگ ها در گرفت. در مباحثات منشا سنگ ها مناظراتی بین دسته و گروه های زیر وجود داشت: در یک طرف نپتونیست ها و در طرف دیگر ولکانیست ها و پلوتونیست ها قرار داشتند. نپتونیست ها عقیده داشتند که سنگ های پوسته به طور متوالی در یک اقیانوس اولیه ته نشین شده‌اند و به عقیده آن ها بازالت و گرانیت هر دو سنگ هایی هستند که این اقیانوس بزرگ را موجب شده‌اند. پلوتونیست ها عقیده داشتند که زمین از منجمد شدن مواد مذاب و داغ ایجاد شده است و گرانیت را یک سنگ نفوذی داغ به حساب می آورند.
مبانی سنگ شناسی
در سال 1825 کلمه ماگما و معنای خاص ماگمای اولیه به وسیله اسکراپ بیان گردید.
سرجیمزهال ( 1761 ـ 1832 ) به همراه ریمور ( 1726 ) و اسپالانزانی ( 1794 ) و جورج وات ( 1804 ) پیترولوژی تجربی را پایه‌گذاری کرد.
در سال 1844 چاربز داروین ( 1882ـ 1809 ) بیان داشت که انواع گوناگون سنگ های ماگمایی امکان دارد از یک ماگمای اولیه مشتق شده باشند به شرط آن که ترکیب ماگما با تبلور و جدایش یک یا چند کانی مشکل سنگ ها تغییر پیدا کند.
در سال 1850 هنری کلیفتون سوربی ( 1826ـ 1908 ) با هدف مطالعه میکروسکوپی، اولین مقطع نازک سنگ ها را فراهم کرد.
اوایل سال 1861 شیوه طبقه بندی شیمیایی سنگ ها را اختراع کرد و در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم بعضی از شیوه های نمایش شیمیایی و درآخر طبقه‌بندی شیمیایی سنگ ها پا به عرصه ظهور نهاد ( موینسون ـ لسینگ 1899، کراس، ایدینگز، پیرسون و واشنگتن 1903، اوسان 1919، نیگلی 1920، فون ولف 1922 ).
آلفرد لوتاروگز ( 1915 ) از کتابش به عنوان « منشا قاره‌ها و اقیانوسها » ، اصل و ریشه سوالات پزولوژیستها را به معنای تغییر ناپذیری قاره مرتبط دانست.
در سال 1969 موریس و ریچادر ویلژوئن نخستین وصف دقیق شیمیایی و سنگ شناسی یک سری جدید و پر اهمیت سنگ های آتشفشانی را که واجد انواع اولترامافیک ها بود، معرفی کردند.
از آن زمان تاکنون سنگ شناسی آذرین مانند دیگر رشته های علوم فراز و نشیب های زیادی را گذرانده و با تلاش و کوشش پیشگامان علم پترولوژی تجربی، بررسی شرایط تشکیل کانی ها و سنگ ها، به خصوص سنگ های آذرین و دگرگونی رو به رونق نهاد.
انواع سنگ های آذرین
انجماد ماگما به سنگ های آذرین، یا در سطح زمین شکل می گیرد و یا در داخل پوسته زمین، بنابراین براساس اینکه ماگما در کجا منجمد شود دو گروه سنگ آذرین به دست خواهیم آورد.
سنگ های آذرین خروجی
سنگ های آذرینی را که از انجماد ماگما در سطح زمین به وجود می‌آیند سنگهای آذرین خروجی می‌گوییم.
سنگ های آذرین نفوذی
آن گونه از سنگ های آذرین را که از انجماد ماگما در داخل پوسته زمین صورت می گیرد سنگ های آذرین نفوذی می نامیم. سنگ های آذرین نفوذی خود در پوسته زمین به شکل های متفاوتی منجمد می شوند که حاوی موارد زیر می‌باشند:
- فاکولیت‌ها
- لاکولیت‌ها
- استوک‌ها
- دایک‌ها
- لوپولیت‌ها
- پاتولیت‌ها
- سیل‌ها
انواع سنگ های آذرین از منظر رنگ:
- سنگ های آذرین فلسیک یا روشن
- سنگ های آذرین مافیک یا تیره
- سنگ های آذرین بینابینی
