انواع سنگ های ساختمانی ایرانی، عمده ترین سنگ هایی که در عملیات ساختمانی در ایران بکار می روند عبارتند از :
گرانیت، سنگ سبز توف کوارتزیت، سنگ آهک تراورتن، مرمر، سرپانتین، ماسه سنگ، شیست از جمله این سنگ های ساختمانی هستند که در ادامه این مقاله توضیحات مختصری در مورد آنها ارائه می دهیم.
گرانیت (granite) : از انواع سنگ های آذرین بوده و بسیار سخت و محکم، بادوام، زبر و بسیار جلا پذیر است. ساب زدن و جلاپذیری از ساب معمولی و نمای سنگی تا مرحله اینه ای امکان پذیر است. گرانیت خرد شده را برای تهیه بتن زیرسازی جاده و راه آهن و سنگ ساختمانی آن را برای بناهای یادبود، زیربنای تاسیسات، تزئینات داخل و خارج ساختمان و کف سازی به کار می برند. از انواع گرانیت ساختمانی می توان گابرو، دیاباز، که اصطلاحا به آن گرانیت سیاه هم می گویند نام برد.
کوارتزیت (quartzite) : این نوع سنگ که اغلب با سنگ گرانیت نیز اشتباه می شود دارای ویژگی های متفاوت است و از گرانیت سخت تر است این سنگ با ظاهر زبر و بلوری خود قابل شناسایی است. کوارتزیت را بخاطر ظاهر، زبر آن بیشتر در ساختمانهای ارزان قیمت و روستایی به کار می برند. رنگ آن بیشتر قهوه ای سوخته، سرخ خاکستری و قهوه ای است ماسه سنگ این سنگها از نوع رسوبی هستند که از چسبیدن دانه های سیلیس به یکدیگر به وجود آمده اند. مواد این سنگ ممکن است، سیلیس، اکسید آهن و یا خاک رس باشد. سختی و دوام قطعات این سنگ بستگی به نوع چسب آن دارد. رنگ این سنگها معمولا خاکستری، قهوه ای، سرخ و ارغوانی است. ماسه سنگ کاملا سیمانی شده را ممکن است کاملا خرد نموده و در زیر سازی راه آهن و جاده ها به کار برند. همچنین ماسه سنگ کوارتزی را به عنوان ماسه ریخته گری و ماده اولیه شیشه استفاده می کنند.
سنگ توف (tuff) : از انواع سنگهای خاکستر آتشفشان بوده که به علت چسبندگی کم ذرات آن در اثر هوازدگی پوسته پوسته می شود و به صورت دانه های ریز از آن جدا می شود. این سنگ را به علت سبزی چشم نوازی که دارد در کار دیوار سازی پارک سازی و دیوارهای حایل استفاده می کنند.
سنگ آهک (limestone) : از انواع سنگهای رسوبی است و در سطح وسیعی از نظر اندازه، قواره و شکل و رنگ وجود دارد. سنگ آهک را برای تزئینات داخل و خارج ساختمان، دیوار، تزئینات کف، نماسازی مجسمه سازی و ستون سازی به کار می برند.
تراورتن (travertine) : این سنگ حاصل رسوبات جریانات آب گرم زیرزمینی می باشد. تراورتن به رنگ های سفید، کرم و خاکستری وجود دارد، این سنگ را برای نماسازی داخل و خارج ساختمان به کار می برند.
مرمر (marble) : از انواع سنگ های دگرگون است که در رنگ های سفید، خاکستری، سیاه، سبز، قرمز، زرد و ارغوانی می باشد. سنگ مرمر را برای تزئینات و نما سازی داخل ساختمان شامل کف، دیوار و کارهای هنری بکار می برند.
شیست : سنگهای لایه لایه سیاه رنگ می باشند که از انواع سنگهای دگرگون هستند و به مصرف فرش کردن کف، پیاده روها، خیابانها، باغها و پارکها می رسند. نکته ای که در پایان این مطلب قابل ذکر است این می باشد که با توجه به معادن سنگ های ساختمانی در ایران و استخراج انواع آن در ایران دارای مقام سوم و چهارم جهان می باشد.